Мікола Статкевіч: Свабода каштуе дорага. Я гатовы плаціць

24 жніўня на сайце Naviny.by адбылася анлайн-канферэнцыя з палітыкам, кандыдатам у прэзідэнты на выбарах 2010 года Міколам Статкевічам, які 22 жніўня выйшаў на свободу пасля амаль пяці гадоў зняволення.

У рэдакцыю Naviny.by Мікола Статкевіч прыехаў з Ленінскага РУУС, дзе палітыку паведамілі пра тое, што ён узяты на прафілактычнае назіранне тэрмінам ажно восем гадоў.

— Спадар Мікалай, вітаем вас на волі! Ганарымся, што ў Беларусі ёсць такія сыны! Спадзяемся на вас! Чым вы зараз збіраецеся займацца? Ці будзеце ствараць свой рух ці партыю? З кім з цяперашняй апазіцыі будзеце супрацоўнічаць? 
Аліна, Менск 

— Дзякую за падтрымку, за салідарнасць. 
Трымаць сваю пазіцыю трэба заўсёды, але лягчэй гэта рабіць, калі ведаеш, што ёсць людзі, якія цябе падтрымліваюць. 
Партыю ствараць мне не трэба, ёсць “Народная Грамада”, больш за дзесяць год пазбаўленая рэгістрацыі, якая не афішуе сябе, каб не патрапіць пад дзеянне Крымінальнага кодэкса, але ў патрэбны момант нечакана для ўсіх альбо вылучае кандыдатаў у большасці акругаў на парламенцкіх выбарах, як гэта было ў 2008 годзе і ў 2012 годзе, альбо збірае больш чым сто тысяч подпісаў за вылучэнне свайго страшыні, як гэта было ў 2010 годзе. 
З цяперашняй апазіцыі гатовы супрацоўнічаць з усімі, хто гатовы працаваць дзеля вольнай незалежнай нармальнай Беларусі і хто не ўдзельнічае ў падтанцоўках у лукашэнкаўскім выбарчым цырку. 

— Николай Викторович, с освобождением! 1. Собираетесь ли Вы добиваться реабилитации в правах и если да, то как? 2. Почему Вы считаете, что после освобождения группы политзаключенных результаты грядущих президентских выборов все равно нельзя признавать? 3. Собираетесь ли Вы провести публичный «разбор полетов» событий 19 декабря 2010 года, в т.ч. реализации Вашего плана действий вместе с Некляевым? Спасибо и успехов! 
Алексей, Минск 

— 1. Я збіраюся змагацца за дэмакратычную Беларусь. І тады гэта пытанне вырашыцца аўтаматычна. 

2. Прызнаваць можна толькі сумленныя справядлівыя выбары. Выбары, якія прайходзяць у сітуацыі аўтарытарнага рэжыму, запалоханага грамадства, штучна створанага спісу кандыдатаў і адсутнасці празрыстага працэсу падліку галасоў, прызнаваць нельга. Да таго ж я не зусім вызвалены — восем гадоў прафілактычнага нагляду і восем гадоў судзімасці. 

3. Я правёў такі “разбор” у лістах да маёй жонкі, хоць яна і супраціўлялася гэтаму 🙂 ў пачатку 2013 года. Выбраў момант, калі скончылася парламенцкая кампанія, а да прэзідэнцкай заставалася яшчэ два з паловай гады. Каб не зашкодзіць дэмакратычнаму руху чарговым скандалам. На маім сайце statkevich.org гэтыя лісты вы можаце знайсці. 

— Вы слывете человеком, у которого чешутся руки. А по итогам выборов 2010 года кому бы вы дали в морду? 
Podstrekatel.by 

— Я хацеў бы лічыцца і лічу сябе сам чалавекам, у якога чыстыя рукі. І пэцкаць іх ні аб кога я не збіраюся.

— Как вы оцениваете белорусскую оппозицию сейчас? Готова ли она составить конкуренцию действующей власти? 
Поздняк 

— Беларуская апазіцыя з’яўляецца найбольш актыўнай часткай беларускага грамадства. І яна адлюстроўвае стан гэтага грамадства. А грамадства зараз вельмі зняверанае, запалоханае і пасіўнае. Але змагацца за гонар, за годнасць, за нармальную краіну трэба ў любой форме і ў любым стане. 

— 1. Николай Викторович, вы за бойкот нынешних выборов или против? 2. Как вы относитесь к Татьяне Короткевич и ее программе мирных перемен? 3. А какая у вас программа перемен? Не столько даже содержательно, сколько как их достичь? 
Obama 

— 1. Гэтых выбараў ужо рэальна няма, бо ўлада штучна сфабрыкавала спіс кандыдатаў у прэзідэнты. Удзельнічаць у іх ужо бессэнсоўна, але трэба змагацца за іх адмену і вяртанне да этапу пачатку рэгістрацыі кандыдатаў як мінімум. 

2. Я асабіста не ведаю Таццяну Караткевіч, але вельмі насцярожаны яе падтрымкай і па сутнасці вылучэннем чалавекам, які публічна зганьбіў сябе пасля папярэдняй прэзідэнцкай кампаніі. Я за тое, каб усе дэмакратычныя перамены адбыліся мірна, каб усе людзі былі здаровыя, шчаслівыя і жылі па сто год мінімум. Але наколькі ўсё гэта пералічанае рэальна зараз? Гэтая ўлада не здольная да дэмакратызацыі, бо цудоўна разумее, што разваліцца пры пачатку такой дэмакратызацыі. 

3. У свеце назапашаны каласальны вопыт паспяховага развіцця краін і народаў. У мяне нават ёсць цэлая кніжка, выдадзеная пад эгідай АБСЕ, з пералікам патрэбных рэформаў. 🙂 Неабходная ўмова — гэта палітычная і эканамічная свабода, гарантыя сумленнага правасуддзя, правоў уласнасці і правоў асобы. 

— После освобождения вы назвали внутриполитическую ситуацию в Беларуси патовой. Что вы имели в виду? 
И.Л. 

— Я меў на ўвазе, што улады ўжо сфабрыкавалі спіс патэнцыйных кандыдатаў у прэзідэнты і як заклік толькі да байкоту, так і да падтрымкі любога з “альтэрнатыўных” кандыдатаў прывядзе да легітымацыі выбараў. Мы разам з калегамі з іншых дэмакратычных арганізацый шукаем стратэгію супрацьстаяння гэтаму. Спадзяюся, што ў бліжэйшы час вы пра яе пачуеце. 

— Вы говорили, что бойкот для вас — предательство собственных убеждений. Почему, по-вашему, бойкот — неэффективный способ борьбы с действующим режимом? 
А.Г.Л. 

— У ддазенай сітуацыі. Калі дэмакратычна настроеныя выбаршчыкі не прыйдуць на ўчасткі, улада упершыню за 15 гадоў зробіць празрысты працэс падліку галасоў. Фора ў выглядзе папярэдняга галасавання і змяншэнне колькасці вясковых выбарчых участкаў, што прывядзе да павелічэння галасавання па хатах, гэта дазваляе. Не бачу сэнса ўдзельнічаць у галасаванні, але толькі гэтага ўжо недастаткова.

— Как вы отнеслись к выходу Некляева из оппозиционных структур и его инициативе создания движения «За государственность и независимость Беларуси»? 
Андрей Д., Минск 

— Лічу гэты крок Някляева маральным. Ён рэальна не выйшаў з апазіцыі, бо не адмовіўся ад сваіх дэмакратычных перакананняў. Ён толькі пакінуў арганізацыю, якая перастала у яго разуменні быць дэмакратычнай.

Безумоўна, найбольш вядомы беларускі дэмакратычны палітык не мае права адыходзіць ад актыўнай дзейнасці, і ён павінен стварыць новую менавіта дэмакратычную структуру.

— Николай, как вы относитесь к выбору тех бывших кандидатов, которые покинули Беларусь после помилования? Ваше отношение к Некляеву, не планируете ли сотрудничество с ним? 
Victor Sheryshev 

— Гэта іх вымушаны выбар, зроблены ва ўмовах ціску і пагрозы новых рэпрэсій. І я не маю права даваць ацэнку гэтаму выбару. З Някляевым мы ўжо супрацоўнічаем. І разам шукаем стратэгію дзеянняў дэмсілаў у такой цяжкай сітуацыі. 

— Осталось ли у вас ещё желание после украинских событий и не только, в очередной раз, организовывать Площу? 
Кобзон 

— Ва Ўкраіне, нагадаю, быў Майдан, а не Плошча. У Беларусі заўсёды пратэставалі мірна. Я заўсёды адчуваў гэтае дыханне мядзведзя ў патыліцу і будаваў свае палітычныя паводзіны з улікам гэтага фактару. На маім сайце ёсць артыкул “Длинный марш”, напісаны на “хіміі” ў 2007 годзе, дзе я пішу пра гэта. Нагадаю, што некалькі пабітых дзвярэй і зламаных кустоў не прывялі да ўводу расійскіх танкаў. 

У цяперашняй сітуацыі людзі маюць права патрабаваць адмены гэтых выбараў і іх паўторнага пачатку, не чакаючы завяршэння гэтага цырку. Я таксама маю такое права і буду яго выкарыстоўваць.

— Считаете ли вы себя виноватым в том, что благодаря и вашим призывам люди в декабре 2010 года оказались под дубинками ОМОНа? 
Ost Rika 

— Я разумею, што калі заклікаеш да змагання за свабоду, то гэта можа прывесці да рэпрэсіяў, збіцця, арыштаў. Людзі, якія пайшлі абараняць сваё права на годнасць, таксама гэта разумелі. Гонар ім і слава! 

Я ў той сітуацыі мог рабіць толькі адно: быць разам з імі і ні за кога не хавацца. Адказнасць за тое, што адбылося, нясуць тыя, хто незаконна ўтрымоўвае ўладу.

— Скажите, на допросах после задержания вас били? 
Александр, Минск 

— Не, не білі. Я атрымаў траўмы рук і нагі падчас нападу “Алмазу” на нашу калону каля офіса кампаніі ”Гавары праўду”, але здолеў на адной назе дайсці да Плошчы, як і абяцаў. 

 

— Были ли какие-то инциденты в тюрьме? Как сложились ваши отношения с другими зэками? 
Петрович, Петриков 

— Інцыдэнтаў было багата і ў калоніі, і ў турме. (Я падзяляю гэтыя тэрміны, бо паміж імі каласальная розніца). У большасці выпадкаў я меў падтрымку. Былі спробы правакацый у турме, прыйходзілася проста выганяць правакатараў з камеры. Калі я адседзеў большую частку тэрміна, то вырашыў далей сядзець адзін, бо мець побач увесь час “спецыяльных людзей” дастаткова стамляльна, а тры гады ў адзіночцы я быў упэўнены, што вытрымаю. Адміністрацыя была ў роспачы, і мабыць і Лукашэнка быў незадаволены, што няма магчымасці атрымліваць справаздачы пра тое, што думае і кажа Статкевіч. Нават прапаноўвалі выбіраць сабе суседзяў са спісу. 🙂 Як я разумею, са спісу “спецыяльных людзей”, бо выпадковых суседзяў у мяне быць не магло.

— Ваша цитата: «В ближайшие несколько дней я хочу просто отдохнуть. Неделя лета осталась. Я хочу всё это увидеть. Но вместе с тем, я буду встречаться с руководителями оппозиционных организаций, будем обсуждать, что делать…» Нет желания а-ля Солженицын по стране проехаться? 
Ost Rika 

— Я сёння атрымаў у Ленінскім РАУСе паведамленне пра прафілактычны нагляд на восем гадоў. Ён дазваляе такія паездкі, і я буду гэтым карыстацца. 

— Николай Викторович. После Вашего незаконного ареста и абсолютно противоправного осуждения лично Вас на длительный тюремный срок, гр. Лукашенко, который считает себя президентом Беларуси, на своей публичной пресс-конференции в Минске 7 октября 2011 г. в присутствии гр. Ермошиной, гр. Лозовика и всех белорусских министров заявил: «Если говорить о выборах, то президентские выборы я проводил по понятиям. По понятиям Европейского союза. Мы полностью ушли от нашего законодательства». Он напомнил, что накануне выборов Минск посещали европейские чиновники, которые озвучивали ряд требований по проведению выборов. «Главное было требование — всех зарегистрировать, а у нас надо 100 тыс. подписей собрать для регистрации. Ну ладно, прошел раунд сбора подписей. Один в Витебском районе взял телефонный справочник и всех переписал. Ну как его зарегистрировать? Этого не регистрировали, остальных зарегистрировали — 10 человек. Я им отдал 600 тыс. своих подписей. У меня где-то было 2 млн 700 тысяч, я им отдал, чтобы ЦИК их зарегистрировал. Зарегистрировали всех, под железным моим давлением», — сказал Лукашенко. «Я им отдал 600 000 своих подписей, чтобы ЦИК их зарегистрировал»…. вот так прямо и сказал Лукашенко на той большой пресс-конференции 7 октября 2011 г. в присутствии гр.Ермошиной, гр.Лозовика и всех белорусских министров, в том числе и юристов, и всех т.н. «силовиков»… Интересно бы узнать, как именно гр. Лукашенко «им отдал 600 000 своих подписей»? Кому именно «отдавал свои 600 000 подписей» гр. Лукашенко и когда происходила эта «отдача»? Как чисто технически была исполнена «отдача этих подписей» и кто персонально из ЦИК под руководством гр. Ермошиной всем этим занимался? 
Ведь, по словам гр. Лукашенко, получается что, некие кандидаты вообще не набрали нужного числа подписей избирателей, но их «зарегистрировали» за счет подписей Лукашенко?!! Но это же уголовное преступление, прямо подпадающее под статью 192 УК РБ, и оно касается в первую очередь гр. Ермошиной и возглавляемого ей т.н. «ЦИК», потому что, оказывается, «по жЭстачайшему указанию» кандидата гр. Лукашенко» зарегистрировали каких-то 10 других кандидатов, которые не собрали положенных по белорусской Конституции 100 000 подписей каждый… Это же и есть противоправная, антиконституционная фальсификация, подтасовки, махинации с целью преступного нарушения белорусской Конституции! Но эта «власть» сознательно и цинично пошла на преступное нарушение белорусской Конституции… 
А далее все шло по «накатанной» дорожке. Белорусская власть в лице председателя «ЦИК» гр. Ермошиной незаконно и противоправно выдали удостоверения кандидатов в президенты неким лицам, вообще не набравших по 100 000 подписей каждый. Потом с благословения гр. Ермошиной и ее помощника Лозовика были организованы выступления этих незаконно зарегистрированных кандидатов в президенты по белорусскому ТВ с призывами «идти на Площадь». 
Следовательно, все эти противоправные призывы к нарушениям общественного порядка заранее организовала и инициировала сама белорусская власть в лице гр. Ермошиной и ее помощника Лозовика, которые точно знали, что некие «кандидаты» вообще не имеют права претендовать на участие в президентских выборах.. Однако, как сказал гр. Лукашенко, «под моим железным давлением» председатель белорусской ЦИК гр. Ермошина и ее секретарь гр. Лозовик противоправно выдали удостоверения кандидатов в президенты, неким лицам, вообще не набравшим 100 000 подписей избирателей в свою поддержку, да еще и предоставили им телевизионную трибуну для выступлений перед белорусскими гражданами. 
Получается, что сама т.н. белорусская «ЦИК» специально предоставила телевизионную трибуну для выступления незаконных «кандидатов» в президенты и сама же белорусская «ЦИК» во главе с гр. Ермошиной организовала противоправные призывы к нарушению общественного порядка и погромам? Таким образом, получается, что вся т.н. «президентская избирательная кампания 2010 г.» была сознательно спланированной административно-террористической операцией по удержанию власти правящей колхозно-феодальной номенклатурой во главе с гр. Лукашенко именно с целью удержания своей незаконной власти любым путем. 
И Вы, Николай Викторович, оказались в той самой незаконной антиконституционной операции незаконно и противоправно осужденным кандидатом в президенты, которого бросили в тюрьму только для того, чтобы цинично растоптать, в очередной раз, белорусскую Конституцию и чтобы любыми средствами сохранить власть правящей компрадорской номенклатуры. 
Намереваетесь ли Вы, Николай Викторович, в дальнейшем подавать в суд на гр. Ермошину, на гр. Лозовика и на гр. Лукашенко, которые фактически организовали антиконституционный заговор с целью незаконного захвата и противоправного удержания государственной власти. А это статья 357 УК РБ со всеми вытекающими отсюда последствиями для заговорщиков. 
Анатолий Иванович Степаненко 

— Калі вы дагэтуль верыце ўсяму, сказанаму Лукашэнкам… 

Упэўнены, што ўсе апазіцыйныя кандыдаты на прэзідэнцкіх выбарах 2010 года падалі потым агучаную Центрвыбаркамама колькасць подпісаў, і Лукашэнка з імі не дзяліўся. Я не ведаю, як збіраліся гэтыя подпісы, ці былі там выпадкі перапісвання з выбарчага ліста аднаго кандыдата ў другі, ці не, але дакладна гэта былі подпісы рэальных людзей, іх пашпартныя дадзеныя і ніякія не ксеракопіі. Гэта немагчыма. 

Падаваць на Лукашэнку ў суд, прызначаны Лукашэнкам, я не збіраюся. Але думаю, што ў дэмакратычнай Беларусі гэта адбудзецца і без маіх адмысловых заяў. 

— Спасибо Вам за пример мужества и выдержки. Благодаря Вам осталась еще частичка веры в людей. Осталась надежда, что не все еще потеряно в этой стране. Божией помощи Вам! 
Сергей, Минск 

— Дзякуй вам, Сяргей. Пакуль мы жывыя, шанец ёсць. 

 

— Активистка кампании «Говори правду» Татьяна Короткевич — единственная из представителей оппозиции заявившая, что собрала необходимые для регистрации кандидатом в президенты 100 тысяч подписей и, скорее всего, будет зарегистрирована в ЦИК. Как вы относитесь к ее решению не бойкотировать кампанию, а участвовать в ней? Как вы оцениваете ее шансы? Что вы скажете на критику в ее адрес ряда представителей оппозиции и даже сомнения в том, что она действительно смогла собрать 100 тысяч подписей, в отличие от Калякина и Лебедько. 
Андрей, Минск 

— Я падтрымаў бы яе рашэнне ўдзельнічаць у выбарах і ісці да канца і сабраць доказы сумленнасці ці несумленнасці выбараў, калі б быў упэўнены, што гэта самастойны сапраўды дэмакратычны кандыдат, які будзе стаяць на агучанай пазіцыі. На жаль, вельмі шмат сумненняў менавіта ў яе самастойнасці. 

Шанцы на што? 🙂 

Спраўдзіць рэальную колькасць сабраных за яе вылучэнне подпісаў я не маю магчымасці. Але невялікае перавышэнне (сем тысяч) дае ўладзе магчымасці ставіць ёй ультыматумы і ўмовы. Калі гэта не было зроблена яшчэ да пачатку кампаніі. 

 

 

— Ваш друг Усс уже за «русский мир». А вы? 
ПТН ПНХ 

— З Дзмітрыем Усам нас аб’ядноўвае сяброўства з прыстойным чалавекам і патрыётам Беларусі Георгіем Таразевічам, які, на жаль, даўно ўжо пакінуў гэты свет. 

Таксама з Дзмітрыем у нас была агульная пазіцыя, што мы не вялі агітацыю ў сваю падтрымку, а скарысталі выбары каб патлумачыць, як фальсіфікуюцца яны і чаму гэта кепска для кожнага грамадзяніна Беларусі. 

Дзмітрый падчас следства, як і я, адмовіўся даваць паказанні і таксама не падпісваў прашэнне аб памілаванні. 

Нашы погляды на падзеі ва Ўкраіне, як я зразумеў з газетаў, моцна адрозныя. Але я паважаю Дзмітрыя за яго паводзіны ў 2010-11 гадах. 

— Когда сядете за мемуары? Народ ждет правды о том, что произошло в 2010 году? 
Пушкін 

— Спадзяюся, гадоў праз дваццаць. Бо кажуць, што пасля мемуараў доўга не жывуць. 🙂 А “разбор палётаў” я ўжо рабіў, глядзіце адзін з маіх папярэдніх адказаў. 

 

— Мікалай Віктаравіч, як Вы пасля ўсяго ставіцеся да такога палітычнага дзеяча, як Віталь Рымашэўскі? 🙂 Вялікі дзякуй, што Вы ёсць і што трымаліся настолькі годна. Без Вас у гэтай краіне наогул няма на каго спадзявацца! 
Барыс, Мінск 

— Я правёў “разбор палётаў” паміж выбарамі, каб не шкодзіць дэмакратычным сілам і асобным арганізацыям. Пры жаданні вы можаце знайсці гэты тэкст на маім сайце і высветліць маё стаўленне да названай вамі асобы. 

У нашай краіне ёсць шмат на каго спадзявацца. Я, напрыклад, спадзяюся на вас. Дзякуй. 

 

— Кого из представителей оппозиции вы видите в качестве своих единомышленников? Проще говоря, с кем можно сварить кашу? 
Borges 

— Мы, палітыкі, па вызначэнню павінныбыць амбітнымі і раўнівымі адзін да другога. Але зараз вельмі цяжкі час для нашай краіны, і таму скажу: лічу мужнымі і годнымі людзьмі сваіх партнёраў па “Народнай Грамадзе”, “Еўрапейскай кааліцыі” (асобна хачу назваць Змітра Дашкевіча), а таксама Паўла Севярынца, Уладзіміра Някляева і Анатоля Лябедзьку. 

 

— Радуюсь вашему освобождению, но не могу не задать вопрос, который хотелось задать сразу после прошлых выборов. Проводя тогда предвыборные встречи, вы призывали людей выйти после выборов на Плошчу, призывали матерей не бояться отпускать своих детей, заявляя, что берете за них ответственность. Впоследствии выяснилось, что никакого плана действий в условиях улицы у оппозиции не было, были избиты и арестованы сотни людей, в том числе молодых. Вы не испытывали чувство вины за то, что тогда произошло? Еще раз подчеркиваю — искренне радуюсь вашему освобождению. 
Анастасия, Минск 

— Я заяўляў, што гатовы ўзяць на сябе адказнасць за Плошчу і яе наступствы. Таксама што не магу гарантаваць бяспекі тым людзям, якія прыйдуць пратэставаць супраць фальсіфікацыяў, але што не стану хавацца за іх спіны і застануся з імі да канца. Свабода каштуе дорага, і кожны сам выбірае, плаціць ці не. Я гатовы плаціць. 

Тыя людзі, якія выйшлі на Плошчу, таксама былі гатовыя плаціць. Назаўсёды запомніў адзін момант з 19 снежня 2010 года: калі мяне разам з іншымі людзьмі выціснулі з Плошчы Незалежнасці ў бок вуліцы Свярдлова, навакольныя пачалі мяне пазнаваць. Я папрасіў у іх прабачэння, што не здолеў іх зберагчы ад гвалту. І тады адзін мужчына сталага ўзросту сказаў мне: “Статкевич, спасибо за час свободы. Он того стоил!» 

— У Лукашенко по-прежнему высокий рейтинг — об этом свидетельствуют исследования даже независимых социологов. Сейчас он все делает тактически грамотно: миротворчество в Украине, освобождение политзаключенных. К нему поворачивается лицом Запад, не сегодня-завтра могут снять санкции. В этом случае белорусский режим будет фактически признан в мире. Что делать? Как выйти из этого тупика? Какими должны быть действия оппозиции? 
Сергей Георгиевич, Минск 

— Спадзяюся, што ўжо на гэтым тыдні мы здолеем прапанаваць вам супольнае рашэнне дэмакратычных лідэраў, якія працягваюць рэальную барацьбу. 

— Вы по прежнему собираетесь гадить белорусскому народу? Ведь у вас за душой ничего, кроме преданности американским хозяевам, нет. Но ведь нельзя же паразитировать на собственном народе. 
Петр, Минск 

— Я выступаю за тое, каб пры любой уладзе людзі маглі вольна публічна выказваць сваё меркаванне, нават калі ўлада катэгарычна з імі не згодна. Прасіў бы вас працягнуць вашу думку і публічна паведаміць факты аб маім паразітаванні за кошт беларускага народу, ад каго, што, калі і колькі я за гэта атрымаў. Калі ў вас такіх дадзеных няма, то адразу адказваю згодай на вашу просьбу прабачыць вас за паклёп. 

— Каково отношение к бойкоту. 
Николай, Минск 

— Адным байкотам мы ўжо не абыйдземся. Трэба ўжо ставіць пад пытанне самі выбары і дамагацца іх адмены. 

 

— С освобождением, наш герой Николай Викторович! Ходят слухи, что после Вашего освобождения Виталию Рымашевскому, который давал против Вас показания, следует ожидать… Поделитесь, пожалуйста, глухой удар по черепу будет слева или справа? 🙂 
Feedback, Минск 

— Разбор сітуацыі быў праведзены мной два з паловай гады таму, і без неабходнасці да гэтай тэмы я вяртацца больш не збіраюся. Тым болей, што я з глыбокай павагай стаўлюся да БХД. 

— Сегодня вы заявили интернет-газете «Солидарность», что считаете незаконным отказ ЦИК в регистрации инициативной группы, которая хотела выдвигать вас кандидатом в президенты. Вы заявили, что будете «требовать вернуть выборы хотя бы на начальном этапе» — регистрации вас в качестве кандидата в президенты. Когда и куда конкретно будете обращаться с жалобой на решение ЦИК? Не считаете ли вы это пустой тратой времени и сил? 
И.К.Р., Минск 

— Я буду апеляваць да беларускага грамадства. Я буду пратэставаць публічна. І спадзяюся на вашую падтрымку.

— 1. Изменилось ли для вас понятие свобода после стольких лет в тюрьме? 2. Что вы хотели сделать самым первым после освобождения (например, встретиться с кем-то, прочесть книгу, выпить пива)? 3. Вы родом из Слуцкого района. Давно ли вы были на Родине? 
My name is Vova, Минск 

— 1. Не. Хаця канчаткова прыйшло разуменне, што можна быць вольным і ў адзіночнай камеры. Дакладна ведаю, што я быў больш вольным, чым тыя, хто мяне ахоўваў, ад сержанта да міністраў. 

2. Я зараз маю вельмі частыя сустрэчы. У зняволенні шмат чытаў. А піва не вельмі люблю. А бакал добрага віна з каханай жанчынай я ўжо выпіў. 

— Николай Викторович, не ассоциируете ли Вы себя с Нельсоном Манделой? 
olegiva 

— На шчасце, не. Бо я адседзеў у некалькі разоў меншы тэрмін, чым ён. 

 

— Кто финансировал Вашу предвыборную кампанию в 2010 году? 
Пятро Касьнерык, вёска Пераносіны 

— “Народная Грамада” таксама падтрымала кандыдатуру Дзмітрыя Уса, таму што ў нас былі аднолькавыя стратэгіі агітацынай кампаніі, пра яе я казаў вышэй. А Дзмітрый падтрымаў “Народную Грамаду”. 

Ужо даўно “Народная Грамада” карыстаецца толькі беларускай падтрымкай. Мала, затое не трэба слухацца нічыіх указанняў. 

 

— Николай, что Вы будете делать, если в этот раз Запад признает «выборы»? 
Денис Малофеев 

— Я іх не прызнаю. Буду працягваць сваю працу дзеля нармальнай Беларусі. 

— Николай Викторович, вопрос может быть не сильно приятный. Я был в тот вечер 19.12.2010 на площади. Почему, если вы считали, что результат выборов будет подтасован, вы не пошли путём цивилизованного протеста? Зачем было вообще подходить к дверям белого дома? 
Леонид, Заславль 

— Я ведаю, што пратэст быў цывілізаваным. А калі некалькі дзесяткаў мужчын пабілі некалькі дзвярэй і зламалі пяць кустоў, то я іх цалкам разумею: гэта вельмі стрыманая і памяркоўная рэакцыя. Дазволю сабе самацытату са свайго апошняга слова ў судзе ў 2011 годзе: “Ён ізноў на пяць год краіну захапіў. А яму толькі дзверы пабілі”. 

І даліся вам гэтыя дзверы… 

— Уважаемый Николай! Прежде всего, примите мои поздравления с вашим освобождением. Вы действительно настоящий лидер нации! Я очень вас уважаю и считаю, что вы сейчас самый достойный политик на сегодняшний день! Как вы думаете, будет ли у нас площадь этой осенью? И будете ли вы призывать людей на площадь? За таким лидером мы пойдём до конца! Жыве Беларусь! 
С уважением, Беларус! 

— Я думаю, што рабіць нейкую Плошчу 11 кастрычніка — гэта ўсё роўна што крычаць услед цягніку, які ўжо пайшоў. Я збіраюся патрабаваць адмены гэтых выбараў і правядзення нармальных ужо зараз. І спадзяюся на вашу падтрымку. 

 

— Мікола, дзякуй Вам за геройства! 
Alexey, Mensk

— Дзякую за вашу ацэнку. Але я не імкнуўся і не імкнуся быць нейкім героем. А хацеў і хачу заставацца прыстойным чалавекам.