Макей у Брусэлі. Зверка гадзіннікаў?
22 ліпеня а 18 гадзіне паводле менскага часу міністры замежных справаў Эўразьвязу сабраліся на пасяджэньне, на якім абмеркавалі пэрспэктывы Ўсходняга партнэрства і саміт гэтай ініцыятывы, які мае адбыцца пад канец лістапада ў Вільні.
Пікет Міжнароднай фэдэрацыі правоў чалавека супраць прыезду У.Макея ў Брусэль
Eastern partnership foreign ministers meeting
У пасяджэньні ўзялі ўдзел міністры замежных справаў шасьці краінаў-удзельнікаў Усходняга партнэрства — Азербайджану, Арменіі, Беларусі, Грузіі, Малдовы і Ўкраіны.
Супраць удзелу міністра Ўладзімера Макея зь Беларусі ў гэтай сустрэчы пратэставала Міжнародная фэдэрацыя правоў чалавека, якая ў цэнтры Брусэлю зладзіла пікет.
«Мы абмеркавалі ўсе пункты, якія стаялі на парадку дня што да нашай супрацы з Эўразьвязам»
Кіраўнік МЗС Беларусі Ўладзімер Макей адказаў на пытаньні карэспандэнта Радыё Свабода Рыкарда Юзьвяка пра вынікі сустрэчы міністраў замежных справаў ЭЗ і краін «Усходняга партнэрства».
Радыё Свабода: Вы прыедзеце ў Вільню?
Уладзімер Макей: Я ня ведаю. Гэта Эўразьвяз будзе вырашаць.
РС: Ці вы гаварылі пра гэта сёньня?
Макей: Мы гаварылі пра Віленскі саміт, пра дэклярацыю, мы зрабілі некалькі прапановаў у дэклярацыю, у першую чаргу, тое, што ўсе дзяржавы-партнэры павінны трактавацца аднолькава, не дыскрымінавацца. І мы праявілі нашую зацікаўленасьць у супрацы ва ўсіх сфэрах «Усходняга партнэрства». І мы думаем, што актыўнасьць па канкрэтных праектах павінна быць галоўным кампанэнтам віленскай дэклярацыі, гэта дапаможа палепшыць бачнасьць «Усходняга партнэрства» у краінах Эўразьвязу і краінах-партнэрах. І мы павінны зьвярнуць больш увагі на бізнэс-вымярэньне. Вось гэта нашыя прапановы.
РС: А ці вы гаварылі пра зьняцьце санкцыяў узамен на вызваленьне палітвязьняў?..
Макей (перабіваючы): Мы абмеркавалі ўсе пункты, якія стаялі на парадку дня што да нашай супрацы з Эўразьвязам.
«Мы хочам паслухаць, што яны гатовыя зрабіць»
Гэтак міністар замежных справаў Швэцыі Карл Більт адказаў на пытаньне карэспандэнта Радыё Свабода Рыкарда Юзьвяка пра мэту запрашэньня на сустрэчу міністраў замежных справаў ЭЗ і краін Усходняга партнэрства кіраўніка МЗС Беларусі Ўладзімера Макея.
Більт: Больш за ўсё цікава, што яны скажуць. Усходняе партнэрства вылучае прапановы і адкрывае магчымасьці, але мы патрабуем палітычных рэформаў зь іх боку. Мы ладзім гэтыя сустрэчы, каб паслухаць, што яны гатовыя зрабіць.
РС: Што вы хочаце, каб яны зрабілі напярэдадні саміту Партнэрства ў лістападзе?
Більдт: Гэта не абмяжоўваецца пэрспэктывай лістапада. Гэта шырэй, і мы вылучылі вельмі выразныя патрабаваньні — гэта вызваленьне і рэабілітацыя палітвязьняў.
«Лукашэнку ў Вільні бачыць ня хочуць»
Міністар замежных справаў Баўгарыі Крысьціян Вігенін лічыць, што запрашэньне Ўладзімера Макея на сёньняшюю сустрэчу міністраў замежных справаў Эзразьвязу было добрай ідэяй з боку Брусэлю.
«Беларусі трэба даць магчымасьць стаць часткай працэсу Ўсходняга партнэрства. Выключна ад Менску залежыць, як зрэагаваць на тыя станоўчыя сыгналы, якія мы ім паслалі. Я думаю, Беларусь павінна паставіцца да гэтых сыгналаў сур’ёзна, і я маю надзею, што яны зробяць нейкія крокі ў сувязі з гэтым. Калі не, мы застанемся на тым самым узроўні, на якім былі дагэтуль. Адзіным пытаньнем, якое застанецца, будзе пытаньне пра тое, ці трэба нам, і на якім узроўні, запрасіць кіраўніцтва Беларусі на саміт Усходняга партнэрства. У мяне такое адчуваньне, што эўрапейскія кіраўнікі не хацелі б бачыць на гэтым саміце Лукашэнку» — сказаў Крысьціян Вігенін нашаму карэспандэнту Рыкарду Юзьвяку.
«Чакаю, што Макей будзе канструктыўны»
Лінас Лінкявічус, міністар замежных справаў Літвы, якая цяпер старшынюе ў Эўразьвязе, выказаў спадзяваньне, што міністар замежных справаў Беларусі Ўладзімер Макей прыехаў на сёньняшнюю сустрэчу ў Бруселі з канструктыўнымі прапановамі.
У прыватнасьці, міністар Лінкявічус сказаў нашаму брусэльскаму карэспандэнту, Рыкарду Юзьвяку:
«Я маю надзею, што ён будзе настроены канструктыўна і будзе гатовы абмяркоўваць пытаньні, якія мы ўздымаем, а не адпіхваць іх. Як я казаў раней, мы хацелі б бачыць Беларусь за сталом перамоваў падчас саміту Ўсходняга партнэрства ў Вільні, але перад сёньняшняй сустрэчай пра гэта яшчэ зарана гаварыць».
Лінкявічус пацьвердзіў, што ўмовай размарожваньня стасункаў Брусэлю зь Менскам зьяўляецца вызваленьне палітвязьняў.
«Сэнсацый чакаць не выпадае»
Ад прысутнасьці спадара Макея ў Брусэлі нічога сэнсацыйнага чакаць не выпадае, — упэўнены дырэктар Цэнтру эўрапейскай трансфармацыі ў Менску Андрэй Ягораў:
«Гэта такая працоўная сустрэча напярэдадні саміту ў Вільні. І на ёй будуць абмяркоўвацца пытаньні працоўнага характару ў сувязі з выкананьнем пэўных дамоўленасьцяў, якія былі паміж Эўрапейскім Зьвязам і краінамі-партнэрамі ў ходзе рэалізацыі ініцыятывы. Там будуць абмяркоўвацца магчымая асацыяцыя Ўкраіны, ход дамоўленасьцяў у межах дарожнай мапы ды іншае. У гэтых рамках усё будзе і вагацца. Таму, я думаю, у Макея будуць пытацца пра дамовы аб малым транспамежным руху, пра шэраг энэргетычных і мытных пытаньняў».
Карэспандэнт: «А ці можна спадзявацца на нейкія кулюарныя перамовы»?
Ягораў: «Я думаю, тут асабліва ніякіх чаканьняў ня можа быць. Але, канечне, з Макеем будуць весьціся размовы наконт палітзьняволеных. І наконт рэальнага намеру Менску рухацца ў гэтым пляне і нармалізаваць дачыненьні з Брусэлем. І тут вельмі складана сказаць, якія на гэты конт ёсьць паўнамоцтвы ў Макея».
«Гэта чарговая гульня з Эўразьвязам»
«Чарговай гульнёй з Эўразьвязам» называе паездку Макея ў Брусэль міжнародны аглядальнік Раман Якаўлеўскі:
«Усе публічныя выступы Макея апошнім часам, будзь гэта на ангельскай мове, як у расейсікм часопісе „Глобальная политика и Россия“, альбо заявы на расейскай мове для агенцтва РІА „Новости“, сьведчаць пра адно — зьнешняя палітыка афіцыйнага Менску нязьменная. А фактаў пра тое, што яна нібыта зьмяняцца, я ня бачу.
Макей паехаў у Брусэль на асабістае запрашэньне, падкрэсьліваю, на асабістае. І таму паслаць замест сябе, напрыклад, сваю намесьніцу Купчыну не атрымліваецца. А па-другое, наколькі мне вядома, былі пэўныя пытаньні пра візу для міністра. Макей атрымаў яе толькі ў пятніцу. І толькі пасьля гэтага на афіцыйным сайце МЗС Беларусі зьявілася паведамленьне пра ўдзел Макея ў брусэльскай сустрэчы.
Наколькі мне вядома, шэнгенскую візу міністру ўручыў амбасадар Нямеччыны. Мне невядома, на які тэрмін выдадзена гэта віза. Дарэчы, паводле пэўных дадзеных, з Брусэлю Макей можа заехаць яшчэ ў адну эўрапейскую сталіцу, дзе карыстаюцца нямецкай мовай. Але гэта не абавязкова будзе Бэрлін».
Міжнародныя праваабаронцы: ня верце абяцанкам Менску
Каралін Жыро, актывістка Міжнароднай фэдэрацыі за правы чалавека, сказала карэспандэнту нашага радыё ў Бруселі, што сёньняшні пратэст яе арганізацыі ў цэнтры бельгійскай сталіцы супраць прыезду міністра замежных справаў Беларусі Ўладзімера Макея зьяўляецца сыгналам як для Беларусі, так і для Эўразьвязу.
«Мы ня бачым ніякага зруху ў Беларусі ў бок дэмакратыі і павагі для прынцыпаў прававой дзяржавы. Так што наш сёньняшні мэсыдж заключаецца ў падтрымцы праваабаронцаў і грамадзянскай супольнасьці ў Беларусі, а таксама ў закліку да Эўразьвязу заставацца непарушным і не паступацца перад Менскам без нейкіх рэальных зьменаў. Вызваленьне палітвязьняў у Беларусі зьяўляецца адной з умоваў дзеля працягваньня дыялёгу. Эўразьвяз не павінен задавольвацца абяцанкамі з боку Менску, а толькі доўгатэрміновымі зьменамі, якія давялі б да пашаны правоў чалавека і вяршэнства права».
Падобную зьместам і духам заяву распаўсюдзіла сёньня праваабарончая арганізацыя Human Rights Watch.
«На працягу двух гадоў прэзыдэнт Лукашэнка рабіў выгляд, што яго ня моцна хвалююць адносіны з ЭЗ, а цяпер раптоўна зьмяніў курс. Калі ён сапраўды хоча паляпшэньня адносінаў, то яго ўрад павінен вызваліць усіх палітвязьняў і спыніць перасьлед палітычнай апазыцыі і грамадзянскіх актывістаў. Эўразьвязу ж трэба жорстка прасачыць за выкананьнем усіх абяцаньняў, якія могуць прагучаць з Мінска» — сказала намесьніца дырэктара Human Rights Watch па Эўропе і Цэнтральнай Азіі Рэйчэл Дэнбэр.
«Ва ўладаў Беларусі было дастаткова магчымасьцяў, каб вызваліць Алеся Бяляцкага. Калі ўрад хоча прадэманстраваць сур’ёзнасьць свайго настрою на паляпшэньне сытуацыі з правамі чалавека, ён павінен вызваліць яго неадкладна і без усялякіх умоваў» — дадала Дэнбэр.