Не толькі Нямцоў. Крывавы след пуцінскай Расеі

Аляксандр Літвіненка перад смерцю

Забойства Барыса Нямцова назвалі стрэлам у спіну расейскай апазіцыі. Але ў Расеі доўгі час забіваюцца альбо нечакана паміраюць людзі, якія маглі перашкодзіць кар’еры Уладзіміра Пуціна. Забойства па замове, таемныя самазабойствы і раптоўныя смерці суправаджаюць яго ўвесь час, як ён пры ўладзе.

 

1998. Прэлюдыя?

Галіна Старавойтава, Фота wiki

Хаця пачаліся нават яшчэ раней. І калі б не адно з іх, палкоўнік Пуцін наагул не быў бы сёння прэзідэнтам Расеі. Гэтай магчымасці спрабавала супрацьстаяць Галіна Старавойтава. Двойчы, у 1992 і ў 1997 годзе, дэпутатка Вышэйшага савету спрабавала праціснуць прыняцце закона аб люстрацыі, які забараняе займаць гучныя пасады сярод іншых і афіцэрам КДБ. Яе застрэлілі 20 лістапада 1998 года, у пад\’ездзе свайго ж дому ў Санкт-Пецярбургу. Уладзімір Пуцін быў тады першым намеснікам кіраўніка прэзідэнцкай адміністрацыі. Крыху больш чым праз год Барыс Ельцын прадставіў яго як свайго пераемніка.

2000. Дзве смерці цягам месяца

Мэр Санкт-Пецярбургу Анатоль Сабчак, фота wiki

І ў якасці прэзідэнта Расеі стаў чалавек, з якога смяяліся, што ён яшчэ некалькі гадоў таму насіў партфель мэра Санкт-Пецярбургу Анатоля Сабчака. Акрамя таго гаварылі пра таемны бізнес, пра які клапаціўся Пуцін, працуючы ў мэрыі паўночнай сталіцы. Але яго былы бос, дзякуючы якому малады КДБ-іст трапіў у палітыку, ніколі гэтага не пацвердзіў. І на другім месяцы прэзідэнцтва Пуціна раптам памёр. Адразу ж з’явіліся версіі, што ён шмат ведаў пра дзейнасць Пуціна. Таксама распаўсюджваліся плёткі, што 63-гадовы гвалту Сабчак перабольшыў з віяграй і алкаголем. Следства не адлюстравала ні слядоў атручвання, ні наркотыкаў. Як Афіцыйная прычына смерці даецца сардэчны прыступ. – Ёсць тры спосабы, каб уплываць на людзей: шантаж, гарэлка, пагрозы забойства, – цытуе Уладзіміра Пуціна ў адной са сваіх апошніх публікацый Арцём Баравік. Вядомы журналіст, прэзідэнт медыя-холдынгу «Совершенно Секретно», збіраў інфармацыю пра фінансавыя махінацыі Пуціна і «сям\’і» Ельцына. Ён памёр у авіякатастрофе тры тыдні пасля смерці Анатоля Сабчака.

2002. Апошні палёт «генерал-губернатара»

Генерал Аляксандар Лебедзь, фота wiki

Таксама ў авіякатастрофе загінуў генерал Аляксандр Лебедзь – вайсковец, які ў дадатак да выконвання загадаў мог шмат гаварыць таго, што думае. Накіраваны да Прыднястроўя, якое падтрымліваецца Расеяй, выкрыў карупцыю мясцовых сепаратысцкіх уладаў. Накіраваны ў Чачэнію, як прадстаўнік Барыса Ельцына, падпісаў мірную дамову з Асланам Масхадавым. Тады ён трапіў у востры канфлікт з міністрамі абароны і ўнутраных спраў, што прывяло да адстаўкі. Велізарную папулярнасць атрымаў у якасці губернатара Краснадарскага краю, дзе яго называлі «генерал-губернатар» і пачалі прадказваць, што ён будзе пераемнікам Ельцына. Ці збіраўся выкарыстаць гэта, каб супрацьстаяць Пуціну пасля першага прэзідэнцкага тэрміну? Верталёт Мі-8 з генералам разбіўся 28 красавіка 2002-га.

2004. Паламаны ліфт

Пол Хлебнікаў, фота wiki

Пуцін быў абраны на другі тэрмін у сакавіку 2004 года. А ў ліпені ад рук наёмных забойцаў загінуў Пол Хлебнікаў, рэдактар рускага выдання «Forbes». Прама перад уваходам у рэдакцыю. Журналіст, у якога трапілі чатыры кулі, аказаўся ў шпіталі, але не дажыў да аперацыі…Псуецца ліфт, лекары бездапаможна глядзяць, як паранены памірае. Хлебнікаў, амерыканец расейскага паходжання, быў аўтарам кнігі «Гісторыя рабавання Расеі», у якой абвінаваціў алігархаў у прысваенні сабе нацыянальнага багацця краіны. Падобна, яму мусіў адпомсціць Барыс Беразоўскі, галоўны герой артыкула Хлебнікава «Хросны бацька Крамля», пра працу над якім перад забойствам распавядаў аўтар на працягу некалькіх гадзінаў. Таксама меркавалі, што магла быць і іншая прычына забойства, артыкул толькі яшчэ запланаваны – пра бізнес, які рабіўся расейскімі ўладамі і генераламі падчас вайны з Чачэніяй.

2006. «Чачэнскі след»

І тут першы раз відавочна праглядаецца «чачэнскі след» – як з пункту гледжання прамых выканаўцаў забойства, так і з пункту гледжання тэмы, за асвятленне якой у Расеі можна страціць жыццё. Як страціла Ганна Паліткоўская, журналістка «Новай газеты», аўтарка дакументальных кніг пра вайну ў Чачэніі, якія раскрывалі дзеянні Крамля і абсалютна кіруючага з яго падачы ў Грозным Рамзана Кадырава. Журналістку застрэлілі ў ліфце яе дома 7 кастрычніка 2006 года – у дзень нараджэння Уладзіміра Пуціна. Забойцамі былі чачэнцы, ланцуг рэальных замоўцаў урэшце абарваўся. Яшчэ ў 2004 годзе журналістку паспрабавалі атруціць на борце самалёта, якім тая ляцела, каб стаць пасярэднікам у перамовах з тэрарыстамі, якія занялі мясцовую школу. Тое, што яны не зрабілі «невядомыя таксіны» у гарбаце, ён зрабіў два гады праз забойцы. Тое, чаго ў свой час не зрабілі «невядомыя таксіны» у гарбаце, зрабіў дзвюма гадамі пазней кілер.

Ганна Паліткоўская, фота wiki

Аляксандру Літвіненку не пакінулі ніводнага шанцу. Падпалкоўнік здрадзіў сваёй кампаніі: абвінаваціў ФСБ у тым, што гэта яе афіцэры, а не чачэнскія тэрарысты, узарвалі жылыя дамы ў Маскве, Валгадонску і Буйнакску ў 1999-м. Дзякуючы гэтай правакацыі Ельцын вырашыў прызначыць сваім пераемнікам »моцнага чалавека« з органаў, які меўся б змагацца з тэрарызмам у Расеі. Акрамя таго, Літвіненка абвінаваціў сваіх былых кіраўнікоў, якія даручылі яму забіць Барыса Беразоўскага. Літвіненка памірае ад прамянёвай хваробы, яго павольна забівае даданы ў гарбату палоній. Выраблены ў Расеі, як высвятляе брытанскае следства.

Аляксандр Літвіненка перад смерцю, фота wiki

2009. «Год юрыстаў»

Як і журналістка Паліткоўская, Чачэніяй займаўся таксама адвакат Станіслаў Маркелаў. У прыватнасці вёў нязручныя для ўлады справы, звязаныя з расейскімі вайсковымі злачынствамі, якія здзяйсняліся ў стасунку да грамадзянскага насельніцтва, а таксама былі звязаныя з нападам тэрарыстаў на Тэатр на Дуброўцы. У выніку спецаперацыі ў тэатры загінулі не толькі ўсе тэрарысты, але і 130 закладнікаў. Маркелаў быў забіты стрэлам у патыліцу. Разам з ім кілер застрэліў і Анастасію Бабураву, левую актывістку і супрацоўніцу »Новай газеты«. Яе апошняя, пасмяротная, публікацыя была размовай з Маркелавым на тэму рэзананснай «справы Буданава», афіцэра расейскага войска, якога вінавацілі ў выкраданні, гвалтаванні і забойстве 18-гадовай чачэнкі. У тым жа годзе працуючы ў расейскім аддзеле амерыканскай кампаніі «Hermitage Capital Menagement» юрыст Сяргей Магніцкі трапляе на след гіганцкіх фінансавых махінацый у расейскіх падатковых органах. Паведамляе пра іх, а ў выніку сам трапляе пад арышт. Там, праз 11 месяцаў памірае ў турэмным шпіталі. У пасведчанні аб смерці з’яўляюцца запісы пра востры панкрэатыт і чэрапна-мазгавыя траўмы (згадванні пра якія пасля знікаюць).

Постэр дакументальнага фільма “Справядлівасць для Сяргея”

2013. Адыход сімвалу эпохі

Барыс Беразоўскі, меркаваная ахвяра забітага пасля Аляксандра Літвіненка, перажыў яго на сем гадоў. Шэры кардынал і банкір Барыса Ельцына, адзін з самых уплывовых алігархаў у тыя часы, апошнія гады свайго жыцця правёў у Лондане. Замучаны працэсамі, што былі запушчаныя ў Расеі, бездапаможна назіраў, як тоне яго калісьці вялізная фартуна. З Пуціным пазнаёміўся яшчэ ў пачатку 90-х гадоў, калі агент КДБ працаваў у Санкт-Пецярбургу, у мэра Сабчака. Пуцін спадабаўся Беразоўскаму, узгадаў пра яго, калі атачэнне сур\’ёзна хворага Ельцына шукала пераемніка. Усёмагутны алігарх, верагодна, чакаў, што кіраўнік ФСБ у якасці новага прэзідэнта возьме ў кулак сілавыя структуры, але ў бізнес (асабліва яго бізнес) умешвацца не будзе. Неўзабаве стала відавочным, што Пуцін мае сваю ўласную ідэю кіравання Расеяй, а слова »падзяка« абсалютна чужое яму. Хутка дайшло да першага адкрытага канфлікту, Пуцін забраў у Беразоўскага тэлебачанне «ОРТ», і алігарх збег у Вялікую Брытанію. Беспаспяхова спрабаваў арганізаваць палітычную апазіцыю ў выгнанні і aнці-пуцінскія СМІ. 23-га сакавіка свет абышла навіна пра яго самагубства.

Цэзарый Галіньскі, belsat.eu