У Мінску прайшоў Беларускі нацыянальны кангрэс
13.05
Уладзімір Някляеў паведаміў, што паўнамоцтвы аргкамітэта кангрэса перайшлі да яго савета, які сфарміраваны з прадстаўнікоў рэгіянальных структур і арганізацый, што ўваходзяць у кангрэс.
Пасля гэтага Мікалай Статкевіч абвясціў устаноўчы сход Беларускага нацыянальнага кангрэса закрытым.
13.00
Як паведамляе БелаПАН, пасля выступленняў удзельнікі кангрэса распачалі прыняцце рэзалюцый. Першай была ўхваленая рэзалюцыя «Беларусь: стан дзяржавы і нацыі».
фота Сяргея Гудзіліна
У ёй гаворыцца пра тое, што «сучасная беларуская дзяржава прыватызаваная аўтарытарным рэжымам з мэтай панавання над краінай». «Рэальныя дэмакратычныя інстытуты ў Беларусі ліквідаваныя, выбары ператвораныя ў фарс, улада душыць любыя праявы іншадумства, грамадскага супраціву, накіраванага на ўсталяванне дэмакратыі, законнасці, правоў чалавека», — адзначаецца ў рэзалюцыі.
«Не маючы дастатковых сродкаў на захаванне архаічнай эканамічнай мадэлі, рэжым распрадае нават тыя актывы, якія з`яўляюцца асновай суверэнітэту Беларусі. Прададзеная ўся газатранспартная сістэма, частка ваеннага суверэнітэту, большая частка тэлевізійнай прасторы. Праз крамлёўскія датацыі і прэферэнцыі, якімі падтрымліваецца рэжым, Беларусь трапіла ў небяспечную залежнасць ад Расіі», — гаворыцца ў рэзалюцыі.
Крызіс расійскай сыравіннай эканомікі, адзначаецца ў дакуменце, «пацягнуў на дно шчыльна прывязаную да яе нерэфармаваную эканоміку Беларусі: падае вытворчасць, зніжаюцца даходы насельніцтва, расце беспрацоўе, павялічваецца знешняя запазычанасць, усё больш беларусаў пакідаюць сваю краіну, якой пагражае страта вядучых галін прамысловасці і сацыяльны крызіс».
На думку ўдзельнікаў кангрэса, агрэсіўная палітыка расійскага кіраўніцтва ўяўляе небяспеку не толькі палітычнай і эканамічнай, але і нацыянальнай палітыцы беларускага рэжыму: «Каб дагадзіць свайму манапольнаму донару і прадухіліць нацыянальную кансалідацыю грамадства, рэжым паслядоўна знішчаў гістарычную памяць беларусаў, нацыянальную культуру, нашу мову. Паслядоўная і мэтанакіраваная палітыка русіфікацыі стала сур`ёзнай пагрозай суверэнітэту краіны».
«Нягледзячы на відавочную згубнасць эканамічнай і сацыяльнай палітыкі, кіруючы рэжым адмаўляецца ад жыццёва неабходных палітычных і эканамічных рэформаў. Прычына адна: дэмакратычныя рэформы прывядуць да страты аўтарытарнай улады. Таму рэжым спрабуе працягнуць час свайго існавання, забіраючы ўсё, што можна забраць, у народа. Нават у пенсіянераў і беспрацоўных. Пры пануючым рэжыме само існаванне нашай дзяржавы, беларускай нацыі пастаўленае пад пагрозу. Каб пазбегнуць гэтага, нацыя павінна згуртавацца і прымусіць рэжым сысці», — сказана ў рэзалюцыі.
Кангрэс таксама прыняў рэзалюцыю «Беларускі нацыянальны кангрэс: платформа пераменаў».
У ёй адзначаецца, што ўдзельнікаў кангрэсу хвалююць збядненне людзей, рост коштаў, беспрацоўе, карупцыя і свавольства чыноўнікаў, заняпад нацыянальнай культуры, нізкі ўзровень адукацыі ў краіне, пагрозы незалежнасці, міру і спакою ў Беларусі. У сувязі з гэтым платформа пераменаў вызначае асноўныя тэзісы — выратаванне нацыі, эканоміка і дабрабыт, клопат пра людзей, здароўе і экалогія, бяспека дзяржавы, Беларусь у свеце, веды і праўда. У гэтых кірунках кангрэс і мае намер дзейнічаць. Мікалай Статкевіч заявіў, што рэзалюцыя прымаецца за аснову для абмеркавання далейшай працы над ёй.
Удзельнікі кангрэса ўхвалілі пастанову «Аб адзінстве дэмакратычных сіл».
У ёй адзначаецца, што адзінства дэмсіл з`яўляецца абавязковай і ключавой умовай перамогі дэмакратыі ў Беларусі. «Толькі аб`яднаныя і аўтарытэтныя дэмакратычныя сілы здольныя ўзначаліць і накіраваць нарастаючы сацыяльны пратэст дзеля прымусу ўлады да дэмакратызацыі палітычнага і эканамічнага жыцця краіны», — сказана ў дакуменце.
З мэтай кансалідацыі дэмакратычных арганізацый кангрэс пастанавіў:
— лічыць Беларускі нацыянальны кангрэс пастаянна дзейным аб`яднаннем дэмакратычных сіл краіны;
— сфарміраваць шляхам прамога дэлегавання Раду кангрэса з ліку прадстаўнікоў дэмакратычных партый і арганізацый (па адным чалавеку) і прадстаўнікоў рэгіянальных кааліцый дэмакратычных структур (па тры чалавекі ад кожнай вобласці і горада Мінска);
— заклікаць да сумеснай працы ўсе дэмакратычныя партыі і арганізацыі, прадугледзець у савеце кангрэса месцы для іх прадстаўнікоў;
— спрыяць стварэнню ў абласных цэнтрах і буйных гарадах рэгіянальных кааліцый дэмакратычных сіл з мэтай іх кансалідацыі.
Прынятая таксама рэзалюцыя «Пра пазіцыю кангрэса адносна выбарчай кампаніі 2016 года».
У ёй адзначаецца, што «кіруючы рэжым добраахвотна не пагодзіцца на дэмакратызацыю выбарчага заканадаўства», а таму кангрэс з разуменнем ставіцца да тых, хто не жадае ўдзельнічаць у выбарчай кампаніі.
Разам з тым пра ўдзел у палітычнай кампаніі заявіла большасць дэмакратычных партый і арганізацый, якія збіраюцца скласці больш за пяць асобных спісаў кандыдатаў, гаворыцца ў рэзалюцыі.
Удзельнікі кангрэса лічаць безадказным, калі ў большасці акругаў аднаму кандыдату ад улады будуць супрацьстаяць па некалькі апазіцыйных кандыдатаў, якія «расцягнуць галасы пратэстнай большасці і скрадуць перамогу самі ў сябе нават без фальсіфікацый». Такая сітуацыя можа прывесці «да яшчэ большага зніжэння аўтарытэту дэмакратычных сіл і росту апатыі ў грамадстве».
Каб паменшыць негатыўныя наступствы канкурэнцыі апазіцыйных кандыдатаў паміж сабой, кангрэс вырашыў вызначыць і абвясціць адзіны спіс дэмакратычных кандыдатаў у дэпутаты па наступных прынцыпах:
— прэтэндэнты павінны пісьмова звярнуцца ў Раду кангрэса з адпаведнай заявай аб тым, што іх агітацыйная кампанія будзе грунтавацца на прынцыпах дэмакратыі, дзяржаўнасці і незалежнасці Беларусі;
— прэтэндэнты, прапанаваныя рэгіянальнымі кааліцыямі дэмсіл, аўтаматычна ўключаюцца ў адзіны спіс кангрэса на тую акругу, на якую былі прапанаваныя;
— калі на адну выбарчую акругу прыпадае некалькі прэтэндэнтаў, і ні адзін з іх не атрымаў падтрымкі мясцовай кааліцыі дэмакратычных сіл, то рашэнне па ўключэнні ў спіс аднаго з іх прымае Рада кангрэса;
— Рада кангрэса спрыяе кандыдатам з адзінага спісу ў іх вылучэнні, аказвае ім палітычную, інфармацыйную і іншую дапамогу.
У выпадку фальсіфікацыі вынікаў выбараў Рада кангрэса мае намер арганізаваць мірныя акцыі пратэсту.
12.45
Вячаслаў Сіўчык сфармуляваў галоўную мэту кангрэсу — аб\’яднанне апазіцыі. Яго падтрымаў Някляеў — «без спробаў аб\’яднацца будзем таптацца на месцы».
Сіўчык у сваім выступе заявіў, што сённяшняя ўлада «не проста слабая — яна ў маразме, яна не мае ніякіх планаў на будучыню, яна можа толькі закручваць гайкі». Палітычную сітуацыю ў Беларусі Сіўчык ахарактарызаваў так: «Нас усіх прымусілі жыць пры прыгонным праве, але мы не змірыліся з такім жыццём. Скончыцца лукашэнкаўскае прыгоннае права. Мы маем права на дастойнае жыццё».
12.40
Выступіў кіраўнік прафсаюза РЭП (радыёэлектроннай прамысловасці) Генадзь Фядыніч. «Нас прымусілі сабрацца ў скверы каля помніка нашаму вялікаму паэту. Улада не пачула лепшых прадстаўнікоў свайго народа», — зазначыў ён. Фядыніч раскрытыкаваў сацыяльна-эканамічную палітыку беларускай улады, у тым ліку: рашэнне аб павышэнні пенсійнага ўзросту ў тым выглядзе, у якім яно прынятае; працяг выкарыстання кантрактнай сістэмы найму; пераход многіх прамысловых прадпрыемстваў на скарочаны працоўны тыдзень. Ён таксама заявіў пра безыніцыятыўнасць кіраўнікоў прадпрыемстваў. «Але калі будзе нейкі рух і ініцыятыва ў дырэктара, у яго ёсць два шляхі: або ты развітваешся з працай, ці ты пойдзеш за краты», — сказаў прамоўца. Фядыніч таксама заявіў, што ўлады баяцца праводзіць эканамічныя рэформы з-за страху страціць уплыў на прыватны і дзяржаўны бізнэс. «Сёння нельга назваць палітыку сацыяльна арыентаванай — гэта антынародная палітыка, якая давяла народ да галечы», — заявіў прафсаюзны лідар.
12.35
Дэлегаты прагаласавалі за прапанаваны аргкамітэтам парадак дня.
12.30
Першым слова ўзяў Станіслаў Шушкевіч.
Ён заявіў, што Канстытуцыя Беларусі гарантуе свабоду слова і сходаў. «Мы не змаглі сабрацца ў памяшканні, таму ў знак пратэсту сабраліся тут. Міліцыя ж, замест таго, каб ахоўваць нас, складае пратаколы», — сказаў ён. Сённяшнюю Беларусь Шушкевіч назваў «паліцэйскай дзяржавай», уладу ў якой, паводле яго слоў, дэлегаты кангрэса «хочуць змяніць мірным шляхам». Палітык таксама заявіў, што прысутныя тут патрабуюць змены ўлады канстытуцыйным шляхам, правядзення дэмакратычных выбараў і адстаўкі кіраўніка Цэнтрвыбаркама.
У парку да таго часу сабралося каля 150 чалавек. Падчас рэгістрацыі дэлегатаў міліцыянты настойліва спрабавалі даведацца іх прозвішчы.
Арганізатары прапанавалі прысутным вывучыць праграмныя дакументы, апублікаваныя ў «Народнай волі».
12.20
Ля помніка Янку Купалу каля сотні чалавек. Сярод прысутных — Мікалай Статкевіч, Уладзімір Някляеў, Лявон Баршчэўскі, Станіслаў Шушкевіч, Генадзь Фядыніч, Вячаслаў Сіўчык. Міліцыянты выбарачна выцягваюць людзей і складаюць пратаколы.
Падышлі таксама да Статкевіча, прапанаваўшы пакінуць месца несанкцыянаванага мерапрыемства. Яны папярэдзілі палітыка пра адміністрацыйную адказнасць і пра тое, што ў выпадку непадпарадкавання іх патрабаванням на яго будзе складзены пратакол. Статкевіч не падпарадкаваўся патрабаванням міліцыі і пагадзіўся на складанне пратакола.
Сёння, 15 мая, ля помніка Янку Купалу ў Мінску а 12-й гадзіне адкрылася ўстаноўчая сесія Беларускага нацыянальнага кангрэсу. Як заявіў Мікалай Статкевіч, сябрам аргкамітэта кангрэса было адмоўлена ў памяшканні.
Правядзенне кангрэсу дэмсіл з мэтай кансалідацыі апазіцыі ініцыявала 17 снежня мінулага года група грамадскіх дзеячаў.